Þórólfur Halldórsson.

Þórólfur Halldórsson fyrrv. sýslumaður Barðstrendinga skrifar:

Barðstrendingar búa því miður ekki svo vel að þar hafi staðið yfir vegaframkvæmdir um áraraðir, en þau fáu dæmi sem þó eru til af vegaframkvæmdum á Vestfjarðavegi, og að framan eru rakin, gefa ekki tilefni til að hafa áhyggjur af því að vegaframkvæmdir spilli arnarvarpi. Dæmin gefa hins vegar fullt tilefni til þess að krefjast þess af Skipulagsstofnun að hún rökstyðji álit sitt með dæmum. Ekki dugar að taka dæmi af varpi sem hefur misfarist af öðrum ástæðum en vegaframkvæmdum.

Í áliti Skipulagsstofnunar um mat á umhverfisáhrifum Vestfjarðavegar (60) milli Eiðis í Vattarfirði og Þverár í Kjálkafirði, Reykhólahreppi og Vesturbyggð, sem stofnunin auglýsti í Morgunblaðinu, er umhugsunarverð umfjöllun um erni. Álit stofnunarinnar um áhrif framkvæmdarinnar á viðkomu arna hljómar eins og hvert annað svartagallsraus. Telur stofnunin að til að koma í veg fyrir að hávaði frá vegavinnuframkvæmdum styggi erni frá varpi þurfi að setja skilyrði í framkvæmdaleyfi um að vinna við vegaframkvæmdir verði bönnuð nærri virkum varpstöðum arna á þeim tíma sem varp stendur yfir.

Hvað með hávaðann frá flugvél Náttúrufræðistofnunar sem flýgur lágflug yfir arnarhreiðrin til að telja egg og unga? Hvað með hávaða frá utanborðsmótorum báta þeirra sem fara á vegum Náttúrufræðistofnunar í hreiðrin sjálf til að merkja arnarungana? Hvað með hávaðann frá allri venjulegri umferð um Vestfjarðaveg gegnum árin? Hvað með hávaðann frá bátum sjófarenda, t.d. vegna veiða, þangsláttar, hlunnindanytja eða sports?

Þrátt fyrir alla þessa umferð með tilheyrandi umferðarhávaða hafa ernir við Vestfjarðaveg komið upp ungum ár eftir ár. Þessi vegagerðarhávaði sem Skipulagsstofnun virðist hafa uppgötvað hlýtur að vera alveg sérstakt fyrirbæri og sætir furðu að ekki hafi verið birtar um þetta lærðar greinar.

Arnarsetur er nokkurs konar „fasteign“ hvers arnarpars. Á hverju setri er aðeins eitt arnarpar hverju sinni en varpstaðir (hreiðurstæði) hvers seturs geta verið nokkrir. Á jörðum sem liggja að Vestfjarðavegi frá Gilsfirði vestur í Vatnsfjörð eru þekkt sex arnarsetur á samtals átta jörðum. Þekktir varpstaðir í þessum sex arnarsetrum eru samtals 31, þar af 27 sem teljast öruggir varpstaðir.

Í þremur af þessum sex arnarsetrum eru nokkrir varpstaðir sem allir teljast öruggir, í 200-300 metra fjarlægð frá Vestfjarðavegi, sem er vel innan þess 500 metra radíuss frá arnarhreiðrum sem umferð er óheimil um á tímabilinu 15. mars til 15. ágúst nema brýna nauðsyn beri til, svo sem vegna lögmætra nytja sem ekki er hægt að stunda á öðrum árstíma, eins og segir í 19. gr. „villidýralaga“ nr. 64/1994. Í þessu sambandi skal vakin athygli á að tekið er fram í lögunum að veita megi undanþágu frá þessu banni í sérstökum tilvikum, svo sem vegna lagningar þjóðvega eða annarrar mannvirkjagerðar í almannaþágu.

Nýlokið er vegagerð á Vestfjarðavegi frá Þverá í Kjálkafirði fyrir Hjarðarnes og Hörgsnes vestur í Vatnsfjörð. Arnarpar sem verpir þar í u.þ.b. 200 metra fjarlægð frá veginum lét framkvæmdirnar ekki trufla sig og kom þar upp ungum - sem fyrr. Þessir ernir eru þarna enn, vegfarendum til gleði og yndisauka. Sama var upp á teningnum við þverun Gilsfjarðar hjá arnarpari sem þar verpir í námunda.

Skipulagsstofnun telur „að lagning vegar samkvæmt veglínu A geti valdið truflun yfir varptíma arna og leitt til þess að varp misfarist og ítrekaðar truflanir leitt til langvinns misbrests. Misfarist arnarvarp um áraraðir vegna truflunar verði áhrif vegagerðar um viðkomandi vegarkafla verulega neikvæð og hætta sé á að þau verði varanleg.“

Þarna hrópar Skipulagsstofnun úlfur, úlfur og kærir sig kollótta um rökstuðning, að því er virðist.

En - bíðum við:

Skipulagsstofnun ætlar jú bara að banna vegaframkvæmdir nærri „virkum“ varpstöðum arna, þannig að hún hlýtur að vita nú þegar hvaða einn varpstað af átta arnarparið í námunda við veglínu A ætlar að nota vorin 2012 og 2013. Er kannski spákona í vinnu hjá Skipulagsstofnun? Ætli ernirnir viti af þessu líka?

Barðstrendingar búa því miður ekki svo vel að þar hafi staðið yfir vegaframkvæmdir um áraraðir, en þau fáu dæmi sem þó eru til af vegaframkvæmdum á Vestfjarðavegi, og að framan eru rakin, gefa ekki tilefni til að hafa áhyggjur af því að vegaframkvæmdir spilli arnarvarpi. Dæmin gefa hins vegar fullt tilefni til þess að krefjast þess af Skipulagsstofnun að hún rökstyðji álit sitt með dæmum. Ekki dugar að taka dæmi af varpi sem hefur misfarist af öðrum ástæðum en vegaframkvæmdum.

Heimamenn á slóðum Vestfjarðavegar vita að það stendur ekki steinn yfir steini í þeirri rökleysu Skipulagsstofnunar sem birtist í þessu áliti. Breiðfirðingar þekkja örninn betur en aðrir landsmenn, þeir hlífðu erninum þegar hann var stráfelldur annars staðar á landinu.

Það er áhyggjuefni að Skipulagsstofnun virði ekki heimamenn eða staðarþekkingu viðlits, og telji sig ávallt vita allt betur. Það er einnig áhyggjuefni að stofnunin virðist sömu skoðunar og Náttúrufræðistofnun Íslands að ástæðulaust sé að þessi vegur uppfylli sömu kröfur um umferðaröryggi og greiðfærni og aðrir þjóðvegir landsins.

- Þórólfur Halldórsson er fyrrv. sýslumaður Barðstrendinga og mikill áhugamaður um samgöngumál á svæðinu. Hann hefur frá upphafi átt sæti í Breiðafjarðarnefnd fyrir hönd Vestur-Barðstrendinga.