Ráðherrarnir vega að lýðræðinu
Kristinn H. Gunnarsson fyrrv. alþingismaður skrifar
Mótmælin við Austurvöll snúast um lýðræðið, grundvöllinn að friðsamlegu samfélagi á Íslandi. Krafist er þess að ríkisstjórnin virði leikreglurnar og feli þjóðinni að taka ákvörðun í máli, sem hún vill fá að ráða. Framhald ESB-viðræðna er mál sem fyrir liggur skv. öllum könnunum að almenningur vill að verði. Skjalfest liggur fyrir að meirihluti núverandi ráðherra hét því í kosningabaráttunni í fyrra, að lagt yrði fyrir almenning að taka ákvörðun um það hvort viðræðum yrði haldið áfram. Þá sögðu þeir allir að vilji þjóðarinnar yrði virtur. Það er samkvæmt forsendum lýðræðisins.
En nú er annað upp á teningnum. Nú segir hver og einn einasti ráðherra fullum fetum að það verði ekkert af þessu fyrirheiti. Leikreglunum hefur verið breytt eftir á og nú gilda þær reglur að því aðeins fær þjóðin að ráða ef ráðherrunum þóknast svo, annars ekki. Vilji ráðherranna er nú settur ofar vilja þjóðarinnar. Það heitir á máli formanns Sjálfstæðisflokksins pólitískur ómöguleiki þegar þjóðarvilji er annar er ráðherravilji, og þá víkur þjóðarvilji. Ráðherravaldið hefur með þessu náð nýjum hæðum og hrokagikkir valdsins hafa gengið lengra en áður.
Mótmælin snúast fyrst og fremst um það að verja lýðræðið, leikreglurnar sem þjóðfélagsskipanin hvílir á og er ætlað að tryggja friðsamlega sambúð og réttláta úrlausn mestu ágreiningsmála. Það verður aðeins með því að virða vald þjóðarinnar og að ráðherrar beygi sig undir dóm hennar. Þeim er ætlað að framfylgja þjóðarvilja eða víkja ella. Það getur ekki gengið að ráðherrarnir setji þjóðinni skorður og segi henni fyrir verkum. Það er ekkert annað en valdarán.
Ríkisútvarpið hefur birt yfirlýsingar fjögurra ráðherra Sjálfstæðisflokksins, sem allir lýstu því ótvírætt yfir að þjóðin myndi ráða framhaldi ESB-viðræðnanna. Fjármálaráðherrann lofaði kosningum á fyrra hluta kjörtímabilsins. Menntamálaráðherra sagði að allir menn og allir flokkar yrðu bundnir af niðurstöðu þjóðarinnar. Innanríkisráðherra sagði að það væri þjóðarinnar að ráða en ekki einstakra stjórnmálamanna. Iðnaðarráðherra sagðist treysta þjóðinni til þess að taka upplýsta ákvörðun. Þessu til viðbótar skal rifjað upp að heilbrigðisráðherra sagðist telja rétt að þjóðin fengi tafarlaust að kjósa um áframhald viðræðnanna.
Allir ráðherrar Sjálfstæðisflokksins lofuðu kosningum um framhald viðræðnanna, allir vísuðu til þess að þjóðin ætti að ráða og hún væri æðsti dómari í málinu. Þeir eru í ríkisstjórn með Framsóknarflokknum sem gaf sömu fyrirheit. En þetta var fyrir kosningar. Þá voru flokkarnir í stjórnarandstöðu og þá var Sjálfstæðisflokkurinn í alvarlegri fylgiskreppu. Svo eindregnir voru flokkarnir í stuðningi sínum við grundvallarreglu lýðræðisins, að svo fór að naumur meirihluti kjósenda studdi þá til valda; einmitt í þessi trausti.
En nú hafa þeir báðir snúið baki við grundvallareglu lýðræðisins og gefa þjóðinni utanundir báðum megin með blautum sjóvettlingi. Flokkarnir hafna lýðræðinu þegar þeir eru ekki vissir um að þjóðin vilji það sama og sérhagsmunahóparnir vilja sem þeir þjóna. Þá víkur lýðræðið. Þarna er eldurinn sem knýr áfram mótmælin við Austurvöll og mun að lokum reka stjórnarflokkana á flótta í málinu. Þjóðin mun ráða að lokum, annað er óásættanlegt.