Jóna Valgerður í Mýrartungu kjörin formaður LEB
„Við viljum halda óskertum grunnlífeyri. Við viljum einfalda kerfi lífeyristrygginga, draga verulega úr tekjutengingum og taka upp ákveðið frítekjumark fyrir lífeyrissjóðstekjur og atvinnutekjur. Þá viljum við að öryrkjar sem taka ellilífeyri við 67 ára aldur haldi óskertum örorkubótum. Við síðustu samningagerð á almennum vinnumarkaði var óskað eftir að ASÍ tæki með í kröfum sínum að leiðrétta einnig laun lífeyrisþega og náðist það að einhverju leyti fram, en eftir er að útfæra það hjá Tryggingastofnun. Einnig voru samþykktar áskoranir til ríkisstjórnar í skattamálum lífeyrisþega, um t.d. að verðbætur á sparifé séu undanþegnar fjármagnstekjuskatti og hærri upphæð af sparifé en nú er sé skattfrjáls. Þá voru lagðar fram og samþykktar ályktanir frá þjónustunefnd LEB [sem fylgja með hér fyrir neðan], en þjónustunefnd hefur starfað vel á sl. tveimur árum og er þetta árangur af því starfi", segir í tilkynningu frá LEB.
Jóna Valgerður Kristjánsdóttir frá Félagi eldri borgara í Dalabyggð og Reykhólahreppi er fyrsta konan á formannsstóli hjá LEB. Hún hafði áður setið tvö ár í stjórn sambandsins sem ritari.
Helgi K. Hjálmsson úr Garðabæ lét af formennsku eftir fjögurra ára starf. Einnig gengu úr aðalstjórn þau Kristjana H. Guðmundsdóttir í Kópavogi og Grétar Snær Hjartarson í Mosfellsbæ. Kosin voru ný í aðalstjórn þau Eyjólfur Eysteinsson í Reykjanesbæ, Ragnheiður Stephensen í Mosfellsbæ og Sigurlaug I. Árnadóttir á Akranesi, en Unnar Stefánsson í Reykjavík sem setið hefur í stjórninni í tvö ár er þar áfram. Framkvæmdastjóri LEB er Valgerður K. Jónsdóttir.
Öllum sem hættu stjórnarsetu var þakkað mikið og óeigingjarnt starf í þágu LEB og nýir boðnir velkomnir til starfa.
Á meðfylgjandi mynd er nýkjörin stjórn Landssambands eldri borgara, þau Ragnheiður Stephensen, FEB Mosfellsbæ, Unnar Stefánsson, FEB Reykjavík, Jóna Valgerður Kristjánsdóttir, FEB í Dalabyggð og Reykhólahreppi, formaður, Eyjólfur Eysteinsson, FEB Suðurnesjum, og Sigurlaug Árnadóttir, FEB Akranesi.
Heimasíða Landssambands eldri borgara
Ályktanir og áskoranir
samþykktar á landsfundi Landssambands eldri borgara 2011
1.
Landsfundur LEB beinir þeim tilmælum til velferðarráðherra, að við endurskoðun á lögum og reglugerðum sem fjalla um málefni eldri borgara verði eftirfarandi hugtökum breytt í samræmi við nútíma hugmyndafræði:
- Ellilífeyrisþegar verði eftirlaunafólk.
- Dagvist verði dagdvöl.
- Vistmaður verði íbúi eða heimilismaður.
- Vistunarmat verði færni- og heilsumat.
Greinargerð
Hugmyndafræðin í dag snýst um að hjúkrunarheimili sé heimili þeirra sem þangað flytjast og búa, þ.e. heimilisfólksins eða íbúa. Orðinu vistfólk skýtur samt alltaf upp kollinum öðru hvoru, sem er eðlilegt þar sem orðið vistunarmat er lífseigt og í framhaldi er fólk vistað á hjúkrunarheimilum í dagvist og skammtímavist. Þegar talað er um að fólk sé vistað er það yfirleitt til skemmri tíma, oft gegn vilja viðkomandi. Fólk er vistað í fangelsum, á vistheimilum og alls kyns stofnunum. Allt í neikvæðri merkingu.
Við álítum að færni- og heilsumat í stað vistunarmats lýsi betur tilgangi þess mats sem framkvæmt er þegar óskað er eftir flutningi inn á hjúkrunarheimili og eldra fólk flytur eins og annað fólk.
Enginn grundvöllur er fyrir annarri orða- og hugtakanotkun gagnvart eldra fólki. Breytt hugmynda- og aðferðafræði kallar á breytta málnotkun og tungutak, alveg frá lögum og reglugerðum til almenns talaðs og ritaðs máls.
2.
Landsfundur LEB beinir því til velferðarráðherra, að beita sér fyrir því að fjölgað verði búsetuúrræðum sem bjóðist öldruðum. Við leggjum til að þeim heimilum sem byggja á Eden, Lev og bo eða svipaðri grunnhugmyndafræði verði fjölgað og komi í stað hefðbundinna hjúkrunarheimila. Einnig leggum við ríka áherslu á að gerður verði þjónustusamningur við öll hjúkrunarheimili og fylgt verði eftir að öll hjúkrunarheimili uppfylli íslensk gæðaviðmið. Þá vill þjónustuhópur LEB að öldruðum jafnt og fötluðum sem búa heima bjóðist sá valkostur að fá persónulega notendastýrða þjónustu, samanber þingsályktun þar um sem samþykkt var í júní 2010.
Greinargerð
Ljóst er samkvæmt þeirri könnun sem þjónustunefnd LEB gerði meðal félaga sinna og birtist í Listin að lifa, að mikil þörf er á að fjölga þeim búsetuúrræðum sem bjóðast eldri borgurum, ekki síst þegar heilsan fer að bila. Sú hugmyndafræði sem kennd er við m.a. Eden, Lev og bo o.fl. er mjög í anda þess að gera hjúkrunarheimilin notalegri og heimilislegri fyrir íbúana og líkist meira venjulegu heimili. Hægt væri að koma því á með litlum tilkostnaði á mörgum þeim hjúkrunarheimilum sem nú starfa.
Með hliðsjón af þeirri stefnu sem hefur verið mótuð í málefnum aldraðra, að fólk geti búið sem lengst heima hjá sér og fengið hjálp þar þegar heilsu og líkamlegri færni hrakar, teljum við að sem fyrst þurfi að koma á notendastýrðri persónulegri aðstoð við aldraða jafnt sem fatlaða.
Til viðbótar furðum við okkur á háu verði fyrir búseturétt og síðan hárri mánaðarleigu á þeim nýbyggðu íbúðum sem eru að koma á markaðinn núna. Við höfum verið að skoða íbúðir á vegum Eirar, Hrafnistu og Grundar og sjáum ekki betur en að tilvonandi íbúar þessara íbúða verði að vera eigendur einbýlishúsa, venjulegar blokkaríbúðir duga skammt.
3.
Landsfundur LEB 2011 beinir því til velferðarráðherra að veita félagsliðum lögverndað starfsheiti, og að sem fyrst verði hafist handa um að skipuleggja viðurkennt nám fyrir heimaþjónustu líkt og er í nágrannalöndum okkar, svo að allir sem annast þjónustu við aldraða hafi til þess tilskilin réttindi. Námið gæti t.d. verið hluti af félagsliðanámi.
Greinargerð
Heimaþjónusta hefur staðið öldruðum til boða um áraraðir. Áður fyrr var hún framkvæmd af konum sem kunnu vel til verka og margar þeirra höfðu stundað nám í húsmæðraskólum. Samkvæmt upplýsingum frá velferðarsviði Reykjavíkurborgar þarf sá sem sækir um að starfa við heimaþjónustu að vera 20 ára og kunna íslensku. Síðan er þeim sýnt hvernig á að vinna þau verk sem hverjum einum eru ætluð. Gera þarf störf í þágu aldraðra aðlaðandi bæði fyrir þá sem þjónustuna veita og þá sem eru þiggjendur. Fjölþætt sveigjanleg heimaþjónusta unnin af vel hæfu fólki er forsenda þess að aldraðir geti búið sem lengst heima hjá sér. Skorað er á menntamálaráðherra að veita málefninu stuðning.
4.
Landsfundur LEB 2011 beinir eftirfarandi tillögum til Landlæknisembættisins:
- Að hugað verði að næringarbúskap aldraðra og að tekið sé mið af manneldismarkmiðum Íslendinga í fæðuvali á stofnunum og heimsendum máltíðum.
- Að efla framboð á heilsurækt fyrir aldraða.
- Að aldraðir geti notið tannlæknaþjónustu reglulega á viðráðanlegu verði.
- Að hlutast til um að aldraðir hljóti örugga læknisþjónustu og sólarhringsþjónustu ef þeir treysta sér ekki á heilsugæslustöð.
- Að hlutast til um að heyrnartæki fáist á viðráðanlegu verði.
Greinargerð
Nefndin hefur kynnt sér fæði sem stendur öldruðum til boða á dvalarheimilum og þjónustumiðstöðvum Reykjavíkurborgar og heimsendum mat. Mikilvægt er að fæði aldraðra sé næringarríkt, lystugt og fjölbreytt svo að hver og einn geti nýtt sér það sem á boðstólum er.
Vinna þarf að könnun á næringargildi og fjölbreytni máltíða á dvalarheimilum og heimsendum máltíðum.
Efla þarf framboð á endurhæfingu fyrir aldraða til að viðhalda og bæta færni sem fyrir er. Aðstaða til líkamsræktar er mikilvæg á dvalarheimilum og þjónustumiðstöðvum.
Stefna ber að eflingu útivistar fyrir aldraða og að við dvalarheimilin eða í nágrenni þeirra sé grasflötur með æfingatækjum. Rannsóknir sýna að dagleg hreyfing hamlar gegn ótímabærri öldrun.
Upphitaðar göngubrautir við dvalarheimilin eru nauðsynlegar yfir vetrartímann til að auðvelda heimilismönnum útivist.
Mikilvægt er að litið verði eftir tannheilsu aldraðra tvisvar á ári og tannlæknaþjónusta lúti sömu reglum og önnur heilbrigðisþjónusta hvað niðurgreiðslur varðar.
Augljóst er að læknisþjónusta er takmörkuð nú á tímum og flestum er ráðlagt að koma á heilsugæslustöðvar. En það er ekki á færi allra aldurshópa. Þess vegna er mikilvægt að aldraðir hafi greiðan aðgang að heimilislækni sem kemur í vitjun.
5.
Landsfundur LEB 2011 beinir þeirri tillögu til Landlæknisembættisins og stjórnvalda, að gerð verði rannsókn á því hvort ofbeldi og valdbeiting eigi sér stað gagnvart öldruðum. Erlendar rannsóknir sýna að slíkt mein er að finna í vestrænum samfélögum og því má ætla að svo sé einnig hérlendis.