Tenglar

22. desember 2011 |

Rann á lyktina af þangmjöli

Grýlu malt og appelsín - eða ellegar þá hvað þetta nú heitir.
Grýlu malt og appelsín - eða ellegar þá hvað þetta nú heitir.
1 af 3

Gáttaþefur þefaði sig inn í Þörungaverksmiðjuna á Reykhólum í nótt. Eins og fram hefur komið í fréttum er smjörskortur í Noregi og þess vegna voru send frá Reykhólum til Noregs ein 1.400 tonn af þangmjöli svo að þar væri hægt að baka og hafa líka eitthvað ofan á brauð. Þeir Artur og Torfi voru á vakt í verksmiðjunni í nótt og gáfu Gáttaþef brauð með þangáleggi og þjóðlega blöndu af malti og appelsíni. Þegar Einar Sveinn og Þorgeir komu í morgun voru þeir ekki ánægðir og sögðu að hér væri þjóðlegast að drekka hveravatn með þangmjölinu.

 

Gluggagægir er næsti bróðir Gáttaþefs á undan og var ennþá á sveimi niðri í Karlsey. Hann hafði ekki þorað í burtu sakir hálku og þorði samt ekki að hafa sig í frammi en tók þó meðfylgjandi myndir. Að sjálfsögðu gegnum glugga.

 

Gáttaþefur er sá ellefti af íslensku jólasveinunum þrettán. Um hann orti Jóhannes úr Kötlum í sínu fræga kvæði um jólasveinana - þá vissi hann ekki að ilmur af þangmjöli yrði eins girnilegur þessum sveinum og þefur af laufabrauði:

 

          Ellefti var Gáttaþefur,

          aldrei fékk sá kvef,

          og hafði þó svo hlálegt

          og heljarstórt nef.

          Hann ilm af laufabrauði

          upp á heiðar fann,

          og léttur eins og reykur,

          á lyktina rann.

 

Elstu heimildir íslenskar nefna ekki fjölda jólasveinanna. Þó er þetta fremur óljósa erindi í Grýlukvæði frá síðari hluta 18. aldar:

 

          Löngum leiðir beinar

          labba jólasveinar,

          þessa þjóðir hreinar

          þrettán saman meinar.

          Oft sér inni leyna

          illir mjög við smábörnin.

 

Nöfn jólasveinanna sjást hvergi í rituðum heimildum fyrr en í Þjóðsögum Jóns Árnasonar árið 1862.

 

Jóhannes úr Kötlum birti sínar alkunnu jólasveinavísur með teikningum Tryggva Magnússonar listmálara árið 1932. Hann notar nánast alveg sömu nöfnin og birtust í þjóðsögunum sjötíu árum fyrr. Undantekningin er sú, að hann setur Hurðaskelli í staðinn fyrir Faldafeyki. Með þeim hætti hafa hin hálfopinberu þrettán jólasveinanöfn verið þekktust síðan.

 

Ýmis önnur nöfn á jólasveinum eru vissulega þekkt. Hér í Barðastrandarsýslum var sérlega kunnur jólasveinninn Reykjasvelgur, sem sagður var liggja með gapandi kjaft yfir eldhússtrompum og gleypa í sig reykinn af hangiketinu fyrir jólin. Nafnið bendir til náinna eðliseiginleika með bræðrunum Gáttaþef og Reykjasvelg.

 

Skrifaðu athugasemd:


Atburðadagatal

« Oktber 2024 »
S M Þ M F F L
    1 2 3 4 5
6 7 8 9 10 11 12
13 14 15 16 17 18 19
20 21 22 23 24 25 26
27 28 29 30 31